01-08-2023

De Belastingdienst heeft vorig jaar extra belastingcontroles middels een boekenonderzoek uitgevoerd. Naar aanleiding van deze boekenonderzoeken is €840 miljoen extra aan belastingen aangegeven. In totaal zijn ruim 8700 van deze onderzoeken uitgevoerd, waaraan bijna 950.000 arbeidsuren besteed zijn.

Extra boekenonderzoek belastingcontrole door kamermotie

Vorig jaar bleek dat het aantal uitgevoerde boekenonderzoeken vanaf 2016 flink achteruit was gegaan. Daarom diende Tweede Kamerlid Folkert Idsigna (VVD) een motie in, om te benadrukken dat dergelijke controles enorm belangrijk zijn voor fraudebestrijding. De Tweede Kamer stemde met deze motie in en vroeg daarom om een dergelijke rapportage rondom de belastingcontroles.

Meer controles, maar nog niet genoeg

Vergeleken met 2021, toen 7051 onderzoeken werden uitgevoerd, nam het aantal belastingcontroles middels boekenonderzoeken met bijna 25% toe. Hoewel de jaarlijkse daling in het aantal controles niet is doorgezet, zijn nog lang niet zo veel controles uitgevoerd als in 2016. De 8707 uitgevoerde onderzoeken blijken slechts een derde van het aantal controles in 2016.

Ook de Belastingdienst zelf geeft aan dat het aantal controles nog niet op peil is. Hiervoor zijn volgens de fiscus een aantal belangrijke redenen te noemen. Ten eerste was er simpelweg niet genoeg capaciteit om alle controles uit te voeren. Voor de huidige controles waren al 783 voltijds banen benodigd. Ook was er begin vorig jaar nog sprake van de coronapandemie, waardoor bedrijfsbezoeken niet door konden gaan zoals gepland.

Dankzij de coronapandemie konden vorig jaar minder bedrijfsbezoeken voor belastingcontroles en boekenonderzoek uitgevoerd worden

Onderscheid in bedrijven

In het rapport maakt de Belastingdienst een onderscheid tussen drie verschillende soorten bedrijven. Veruit de grootste groep hierbij was het midden- en kleinbedrijf; het MKB. Binnen deze groep zijn 8089 onderzoeken uitgevoerd. Aangezien het MKB ook veruit de grootste groep bedrijven omvat, is het hoge aantal onderzoeken binnen deze sector niet opvallend. Verder wordt in het rapport apart gekeken naar grote ondernemingen en multinationals die belastingplichtig zijn in Nederland.

Hoewel de Belastingdienst in het rapport qua bedrijven een mooie opsplitsing maakte, was dit niet mogelijk voor de verschillende belastingsoorten. Er wordt bij een boekenonderzoek gekeken naar zaken als loonheffing, winstbelasting om omzetbelasting, maar de precieze cijfers per soort ontbreken. Dit komt omdat de systemen van de Belastingdienst hier niet voldoende op ingericht zijn. Daarmee is niet precies duidelijk hoe veel de belastingcontroles middels boekenonderzoek precies hebben opgeleverd voor de schatkist van het Rijk, aangezien de bedragen betrekking hebben op de aangiftes en niet op de opbrengsten van de aangiftes.

Lees ook: Uw geautomatiseerde administratie en de fiscale bewaarplicht: Hoe zit dat?

Opgelegde boetes en vervolgingen
In totaal zijn over 2022 maar liefst 3865 bestuurlijke boetes opgelegd. Redenen voor dergelijke boetes zijn bijvoorbeeld grove nalatigheid of zelfs opzet om aangiftes onjuist in te dienen. Daarnaast is de fiscale opsporingsdienst (Fiod) nog eens 372 ingeschakeld.

Van alle boetes zijn er 127 processen-verbaal verwerkt door het Openbaar Ministerie. In 72 gevallen heeft dit uiteindelijk geleid tot een strafrechtelijke vervolging. Dat uiteindelijk zoveel boetes en verbalen zijn opgesteld, laat zien dat dergelijke extra belastingcontroles middels een boekenonderzoek inderdaad belangrijk zijn voor de belastingmoraal in Nederland, zoals initiatiefnemer Idsinga in zijn motie aangaf.

FSV: vervanging op de planning

Om fraude te voorkomen, kon de Belastingdienst eerder gebruik maken van de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Echter, de privacywetgeving zorgde ervoor dat deze voorziening niet meer ingezet kan worden door de Belastingdienst. Hoewel de FSV op dit moment nog niet vervangen is door een andere dienst, zorgt de Belastingdienst er volgens het rapport wel voor dat signaleringen door blijven gaan.

Nieuw: blogserie aandachtspunten belastingcontrole

Binnenkort nemen we je in een serie blogs mee langs alle belangrijke aandachtspunten die komen kijken bij een belastingcontrole. Elke week bespreken we een nieuwe stap in het proces met je, zodat je bij een eventuele controle precies weet waar je aan toe bent. De Belastingdienst controleert dus weer actiever en wil het aantal controles ook uitbreiden. Daarom is het goed om hier in elk geval op voorbereid te zijn. De eerste blog over het verloop van zo’n controle staat nu online. Geen blog missen? Volg ons op onze social media-kanalen voor een update bij een nieuwe blog!

END