06-03-2024

Mensen die geen belastingaangiftes doen, komen regelmatig in betalingsproblemen. Dat komt doordat de Belastingdienst te hoge inschattingen doet en daarvoor boetes oplegt. Door voortaan te werken met redelijkere schattingen van iemands inkomsten, kan de Belastingdienst dit voorkomen. Dat concludeert een speciale inspectie: Inspectie Belastingen, Toeslagen en Douane (IBTD). Zij onderzochten de mogelijkheden van vroegsignalering van (betalings)problemen onder burgers en zzp’ers, waar de Belastingdienst beter zou moeten helpen.

Redelijke individuele schattingen vastleggen 

Volgens de Inspectie is de Belastingdienst al beter bezig, maar kan er nog meer gedaan worden. Nu neemt de Belastingdienst al steeds vaker contact op met bijvoorbeeld zzp’ers die hun Aangifte Inkomstenbelasting niet hebben gedaan. Ze bieden daarbij ook hulp aan. Reageert de zzp’er na een herinnering én een aanmaning niet op het bericht van de Belastingdienst? Dan gaat de Belastingdienst over tot een ambtshalve aanslag. 

Daar maakt de IBDT een kanttekening bij: zij vinden het nodig dat de Belastingdienst bij zo’n ambtshalve aanslag een redelijke inschatting van het inkomen moet maken. Deze redelijkheid moet ook bewaard worden, door voortaan goed vast te laten leggen hoe deze schattingen per burger tot stand zijn gekomen. Ten slotte moet de Belastingdienst tot een passende oplossing komen voor burgers die door foutieve schattingen in financiële problemen zijn gekomen. 

Voorwaardelijke boetes voor beter maatwerk als optie 

Vooralsnog mag de Belastingdienst geen boetes onder voorwaarde opleggen aan burgers die bijvoorbeeld geen aangifte invullen. Toch geeft de Inspectie aan dat deze boetes kunnen helpen om beter maatwerk te bieden. Daarmee kunnen financiële problemen later voorkomen worden, zegt de voorzitter van de Inspectie. Hij stelt dat mensen hun verzuim zo beter kunnen herstellen. Daarnaast wordt de ‘bestraffing’ meer proportioneel, omdat de Belastingdienst met deze boetes beter maatwerk per individu kan leveren. 

AVG als blok op de weg 

De Belastingdienst geeft in een reactie aan hier zeker mee bezig te zijn. Maar bij veel oplossingen zit de AVG hen in de weg. De Belastingdienst mag benodigde gegevens volgens de AVG niet zomaar gebruiken, wat bijvoorbeeld vroegsignalering of maatwerk onmogelijk maakt.  

Ondanks deze blokkade spoort de Inspectie de Belastingdienst aan te kijken naar oplossingen die wél binnen de grenzen van de AVG vallen. Daarnaast is het bestaande Belastingdienst-programma om vroegsignalering toe te passen onderverdeeld in meerdere directies, die elk een eigen aanpak voor dit programma in gedachten hebben. Dat moet volgens de Inspectie ook zo snel mogelijk opgepakt worden, om te voorkomen dat deze versnipperde aanpak een mensgerichte oplossing in de weg staat. 

©TvdW